در منابع طب سنتی ایرانی زردک را به نام جزر یا گزر می نامند.
زردک از نظر خواص شباهت زیادی به هویج فرنگی دارد ولی مزاج آن گرم تر از هویج فرنگی است.
طعم هویج زردک ترکیبی از طعم هویج فرنگی و سیب زمینی است.
فصل برداشت زردک زمستان است و جایگاه ویژه ای د ر طب سنتی ایران دارد.
هویج زردک کوچک تر شیرین تر از انواع بزرگتر آن است. شما میتوانید هویج زردک را جایگزین هویج فرنگی کنید و در انواع غذاها مثل شیرین پلو ، هویج پلو یا حلوای هویج و مربا هویج از آن استفاده کنید.
خواص زردک در طب سنتی
طبع زردک از نظر طب سنتی گرم و تر است.
میل جنسی در زن و مرد را افزایش میدهد.
منی را زیاد کرده و نعوظ را تقویت می کند.
هویج زردک مقوی معده و ملین است و به درمان یبوست کمک میکند.
زردک مواد غلیظ موجود در بدن را دفع می کند و برای کم کردن اثرات سو غذاهای غلیظ مثل کله پاچه و حلیم میتوانید از زردک آب پز همراه غذا استفاده نمایید.
برای درمان بیماری های تنفسی ازجمله اسم ، سرفه خشک و سرفه مزمن مفید است.
نوشیدن شیر و آب هویج می تواند به درمان سرفه کمک کند.
مصرف مربا و حلوای زردک برای تحریک قوای جنسی و تقویت باروری موثر است.
پرورده زردک در سرکه برای تحلیل طحال مفید است.
مصرف زردک برای بیمارانی که به دلیل ضعف دچار یبوست شده اند بسیار مفید است.
مصرف زردک خام یا آب پز از ریزه خواری و اشتهای کاذب پیشگیری میکند.
مصرف زردک باعث افزایش ترشح بزاق دهان می شود.
ویتامین ها و مواد معدنی موجود در زردک باعث ترشح بیشتر بزاق و هضم بهتر غذا می شود.
مصرف منظم طردک برای پیشگیری از زخم معده و کاهش اختلالات گوارشی مفید است.
زرک خاصیت ادرار آور دارد و برای دفع سنگ کلیه و مثانه مفید است.
مصرف زردک در مادران شیرده باعث افزایش شیر مادر می شود.
کشیدن آب زردک روی پوست صورت باعث روشن شدن رنگ چهره می شود.
باز کننده انسداد کبد است.
خواص زردک برای سلامت
هویج زردک حاوی مقدار بالای فیبر محلول و نامحلول است که به پایین آوردن سطح کلسترول خون و کاهش ابتلا به دیابت کمک میکند. به علاوه مصرف زردک برای تقویت و سلامت لثه ها و دندان ها مفید است. کاروتنوئیدهای موجود در زردک سطح قند خون را تنظیم میکند.
ترکیب مواد مغذی موجود در زدک به سم زدایی و تولید سلولهای جدید و سالم در بدن کمک کرده و به طور کلی باعث بهبود سلامت چشم ، پوست ، مو و ناخن می شود.
تقویت دستگاه گوارش با زردک
مصرف منظم زردک مانع از ابتلا به زخم معده و سایر اختلالات گوارشی می شود.
یکی از فیتوکمیکال های موجوددر زردک به نام فیتونوترینتی یا فالکارینول می تواند احتمال ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد.
تقویت سیستم قلبی عروقی با زردک
زردک سرشار از مواد قلیایی است که مانع از ترشی خون شده و باعث تعادل اسیدی – قلیایی بدن شده در نتیجه خون را تصفیه می کند.
وجود سطح بالای پتاسیم در زردک باعث کنترل سطح سدیم در بدن شده در نتیجه مصرف متعادل آن تاثیر خوبی در کاهش فشار خون دارد.
فیبر بالای موجود در زردک کلسترول بد را کاهش داده از بروز لخته های خونی پیشگیری کرده و به طور کلی باعث بهبود سلامت قلب می شود.
خواص زردک برای لاغری و کاهش وزن
مصرف هویج زردک باعث می شود هورمون گرسنگی یا گرلین کمتر در بدن ترشح شود. بنابراین مصرف زردک باعث می شود کمتر احساس گرسنگی کنید و به طور طبیعی ولع پرخوری را از بین می برد. بهترین روش برای استفاده از زردک در رژیم کاهش وزن مصرف آن به صورت خام است.
ولی زردک پخته را میتوانید در کنار انواع غذاها مصرف کنید تا بخش بیشتری از معده را پر کرده و جلوی پرخوری در یک وعده غذایی را بگیرید.
مصرف زردک در کنار مواد غذایی چرب و سنگین باعث می شود بخش زیادی از کلسترول موجود در غذا با فیبر نامحلول زردک ترکیب شده و از بدن دفع شود و کالری دریافتی تا به نصف کاهش پیدا کند.
تقویت سیستم ایمنی با زردک
ترکیب ویتامین ها و مواد معدنی موجود در زردک برای تقویت سیستم ایمنی بدن به خصوص در مقابل انواع سرماخوردگی فوق العاده است. زردک حاوی آنتی اکسیدان ها و ویتامین ث و ویتامین ای است که از بدن در مقابل عوامل بیماریزا محافظت میکنند و اثرات مخرب رادیکال های آزاد را خنثی میکنند.
خواص زردک در بارداری
زردک حاوی مقدار مناسب اسید فولیک یا ویتامین ب 6 است که مصرف این ماده در دوران بارداری مانع از بروز اختلالات مادرزادی می شود. مصرف متعادل زردک در دوران باردرای می تواند مواد مغذی مورد نیاز مادر و جنین را تامین کند و جلوی پرخوری بارداری را بگیرد.
تقریبا نصف فنجان زردک پخته خاوی 45 میکروگرم اسید فولیک است که 11 درصد نیاز روزانه بدن را تامین میکند. شما میتوانید دو عد زرک را خرد کنید و همراه با سیر ، پیاز ، گوجه فرنگی و مرغ و سبزیجات دیگر یک سوپ خوشمزه تهیه کنید تا نیاز بدنتان به اسید فولیک را تامین نمایید.
خواص زردک برای بدنسازی و ورزش
زردک حاوی مس است ، مس برای تولید انرژی در سلول ها ضروری است، مصرف زردک همراه با سالاد قبل از تمرینات ورزشی کمک میکند که انرژی مورد نیاز هنگام ورزش برای بدنتان فراهم شود و بهره وری بیشتری داشته باشید. فیبر موجود در زردک باعث می شود که قند موجود در آن به تدریج وارد بدن شود و دچار افت انرژی هنگام ورزش نشوید.
ضمن این که پتاسیم موجود در زردک باعث گشاد شدن عروق خونی و در نتیجه افزایش خون رسانی به عشلات بدن شده ، به دفع مواد سمی و تامین بهتر اکسیژن و مواد غذایی کمک کرده و سرعت ریکاوری بعد از تمرینات سنگین را بهبود می بخشد.
خواص زردک برای پوست
زردک منبع بتاکاروتن است که در بدن تبدیل به ویتامین آ می شود و باعث تقویت سیستم ایمنی و جوانسازی پوست شده از پیری زودرس پیشگیری میکند.
عوارض و ملاحظات مصرف زردک
فصل برداشت زرک در زمستان است و بنابراین از فرصت کمی که برای مصرف آن دارید باید نهایت استفاده را ببرید.
هویج زردک نسبت به هویج فرنگی سنگین تر و دیرهضم تر است بنابراین اگر معده ضعیفی دارید قبل از مصرف آن را بپزید.
مصرف زردک خام برای برخی افراد تولید نفخ میکند.
مصرف بیش از اندازه زردک برای بدن مضر است میتواند باعث مسمومیت کبد یا افزایش فشار خون در افراد مسن شود.
روش مصرف زردک
زردک را می توانید به صورت خام یا پخته مصرف کنید.
هویج زردک را میتوانید به عنوان ته دیگ برنج یا در هویج پلو مصرف نمایید.
هفته ای 1 - 2 لیوان مصرف آب هویج زردک برای تقویت سلامت عمومی بدن مفید است.
از زردک میتوانید در ترکیب انواع اسموتی به خصوص اسموتی های کاهش وزن و تقویت کننده قبل و بعد از تمرینات ورزشی استفاده کنید.
تهیه مربا زردک با عسل به شدت روی افزایش میل جنسی و سلامت رحم و افزایش باروری موثر است. مصرف زردک با ادویه های مصلح آن باعث تقویت کبد سرد و خشک شدن رطوبت معده می شود.
حلوای زردک هم بسیار مقوی و خوشمزه است.
ترشی زردک با ادویه های مناسب میتواند به کاهش ورم طحال کمک کرده و باعث تقویت معده و کبد سرد شود.
طرز تهیه مربا زردک
برای تهیه مربا زردک ، زردک را درشت رنده کنید و روی حرارت ملایم با مقدار خیلی کم آب بجوشانید تا کاملا پخته شود. در انتهای پخت ترکیبی از پودر ادویه های قرنفل ، دارچین ، زنجبیل ، هل ، جوزبویا ، زرنباد و کبابه به آن اضافه کنید و از روی حرارت برداشته کمی که خنک شد عسل به آن اضافه کنید.
به ازای هر 500 گرم زردک ، مقدار 2.5 گرم از هر کدام از ادویه های گفته شده را به مربا اضافه کنید.
فواید مربا زردک عبارتند از :
مربا جزر به شدت باعث افزایش قوای جنسی و مقوی رحم است و خلط سالم در بدن تولید میکند.
- باز کردن صدا
- پاکسازی ریه
- از بین بردن سرفه
- تقویت معده و کبد و بهبود توانایی هضم معده
منبع : بیتوته