صعود یخ ها نیز همچون صخره ها دارای درجه بندی است. راحتی و دشواری مسیر یخ نوردی, شیب مسیر, شکل یخ, نوع و ایمنی میانی ها, مدت زمان صعود و …. تماما از عواملی است که موجب کم و زیاد شدن درجه سختی مسیر می گردد.
درجه بندی بر اساس شکل یخ:
صعود یخچال Alpine Ice- AI
صعود آبشار یخی Waterfall Ice-WI
صعود ترکیبیMixed Climbing- M
عوامل نه چندان جدی اما تاثیر گذار
در بحث درجه بندی مسیر می توان به عوامل متعددی پرداخت, مثلا تعداد روزهای صعود یا تعداد طولهای مسیر , شرایط هوا, خطرات محیطی, نحوه دسترسی به مسیر و … در چنین حالاتی درجه بندی زیر به کار می آید:
IA َ یک صعود کوتاه و راحت در کنار جاده همراه با فرودی آسان
IIA دسترسی راحت به مبدا صعود, همراه با یک یا دو طول مسیر آسان. بعلاوه خطر کمی در سقوط یخ و البته فرودی راحت.
IIIA چندین طول صعود به همراه تلاشی چند ساعته, یا یک مسیر راه پیمایی طولانی و یا اسکی کردن طولانی و طاقت فرسای یک مسیر پر برف.
IV A یک مسیر همراه با چندین طول طناب که برای رسیدن به آن نیاز به کوه نوردی جدی در زمستان می باشد. ممکن است مسیر در معرض خطر سقوط یخ و یا بهمن باشد. فرود مسیر دشوار است و برای نصب کارگاه نیاز به ابزار و بولت است.
V A مسیر طولانی در ارتفاع بالا, نیازمند تجربه و تبحر در کوه نوردی, صعود در هوای بد همراه با خطر سقوط بهمن, دسترسی به پای مسیر ممکن است دشوار باشد, همچنین فرود مشکلی در پیش است.
VI A یک مسیر طولانی برای رسیدن به پای کار یا قرار داشتن مسیر در ارتفاع بالا , تنها کوه نوردان بسیار متبحر قادرند در یک روز آنرا صعود نمایند. ممکن است صعود در زمستانی سخت صورت گیرد و خطر سقوط بهمن یا افتادن در شکافها نیز فرد را تهدید نماید.
صعود آبشارها
صعود آبشارهای یخ زده را می توان با علامت اختصاری AI یا WI مشخص نمود.
1 WI شیب برفی 50 درجه یا شیب یخی 35 درجه
2 WI شیب برفی 60 درجه یا شیب یخی 40 درجه
3 WI شیب برفی 80 درجه یا شیب یخی 75 درجه
4 WI شیب برفی 90 درجه یا شیب یخی 85 درجه
5 WI کلاهک برفی یا شیب یخی 90 درجه
6 WI صعود مسیر 90 درجه یخ همراه با حمایت نامطمئن
7 WI بیشتر مسیر همراه با حمایت نامطمئن و شیب 95 درجه یخی
مسیر ترکیبی
در صعود مسیرهای ترکیبی نیز از حرف اختصاری M استفاده می کنیم. شرط درجه بندی بهره گیری از ابزار یخ نظیر کرامپون و پیچ یخ است. برای این مسیرها به شکل دقیق نمی توان از درجه بندی سنگ نوردی کمک گرفت, با اینحال همان شرایط و دشواریهای صعود سنگ نوردی را می شود احساس نمود و حتی اقدام به معادل سازی درجات نمود.
1 M با کلاس 1 تا 3 در سنگ نوردی برابری می کند
2 M با کلاس 4 در سنگ نوردی برابری می کند
3 M درجه 5 تا 5.7 در سنگ نوردی
4 M درجه 5.8
5 M درجه 5.9
6 M درجه 5.10
7 M درجه 5.11
8 M درجه 5.11 و 5.12
9 M درجه 5.13-
10 M درجه 5.13+
11 M درجه 5.14 (؟؟؟)
در کتابهای راهنمای درجه بندی به علامتهایی نظیر III W15 M7 X برخورد می کنید.
این شکل درجه بندی بسیار پیچیده است و برای اندازه گیری آن براستی به ماشین حساب نیاز دارید. ما در درجه بندی خود تلاش کرده این آنرا تا حد امکان آسان ارائه کنیم. شما هم بجای درگیر شدن با این حروف بهتر است هر چه سریعتر مسیرتان را صعود کنید, زیرا آفتاب در حال بالا آمدن است و با آب شدن یخها به راستی بر درجه مسیر افزوده می گردد.
لذت یخ نوردی
بالا رفتن از یخ، نفس کشیدن در نزدیکی سرمایی که از سطح آن بلند می شود و کوبیدن تبر در ستون یخی بزرگ شاید بتواند تنها کمی از لذت این ورزش را بیان کند.
هر چند یخ نوردی ورزش پرهزینه ای است اما علاقه مندان به این رشته هرسال با بی صبری تمام انتظار رسیدن فصل سرما و یخ زدن آبشارها را می کشند.
تفاوت مهارت یخ نوردی با کوهنوردی
یخنوردی زیر شاخه ای از رشته ی کوهنوردی و یک رشته مجزا به حساب می آید.
یخ نوردی می تواند صعود از یک کوه را راحت تر کند اما برای یخ نوردی باید علاوه بر آموزش کوهنوردی مهارت یخ نوردی را نیز به صورت مجزا کسب کرد.
تجهیزات یخنوردی و صعود از آبشار
کلنگ
کلنگ یکی از مهم ترین وسایل کوهنوردی در برف است. کلنگ ها بنا به نوع کاربری آن متفاوت است.
امروزه از کلنگ های کوتاه ۶۵-۷۵ سانتی متری سبک استفاده می کنند و کلنگ های بلند کمتر در صعود های بزرگ کاربری دارند.
بعضی از کلنگ ها بسیار سبک وزن هستند. این کلنگ ها در مسیر هایی با برف آلپاین کاربرد دارند.
کرامپن
وسیله ای فلزی و دارای تیغه های بلند که به زیر کفش بسته می شود و مناسب حرکت بر روی یخ می باشد و به وسیله آن می توان راحت تر روی یخ حرکت نماییم بدون آن که سُر بخوریم در واقع تیغه ها ایجاد اصطکاک می نمایند.
کرامپونها در سه مدل ساخته می شوند که عبارت است از: کرامپون پیاده روی و کوهنوری، کرامپون صعود بر روی آبشارهای یخی و کرامپون معروف به یخ شکن.
کرامپون صعود، دارای تیغه های اضافی در جلوی پا می باشند و طوری طراحی شده اند که در هنگام صعود به خصوص بر روی آبشارهای یخی در یخ گیر می کنند و فرد را ثابت نگه می دارد.
کرامپونها معمولاً قابل تغییر هستند و روی کفش رگلاژ می شوند و توسط بندهایی محکم به کفش فیکس می شوند.
یک کوهنورد با توجه به نوع فعالیتی که انجام می دهد کرامپون مورد نظر خود را انتخاب می نماید
لنگر برف
یکی از لوازم یخ «لنگر برف» است که مانند لنگر کشتی در برف می نشیند و می توان با آن به خوبی حمایت کرد.
لنگر برف دارای سیم بُکسلی کوتاهی است که می توان طناب را به آن بست.
لنگر برف اگر درست در برف بنشیند، می تواند چند صد کیلوگرم وزن را تحمل کند.
لنگر برف برای سطحهای پرشیب یخ زن به کار می رود، جایی که میخ یا پیچ یخ کارایی چندانی ندارد.
تبر یخ
تبریخ حد وسط چکش سنگ نوردی و کلنگ یخ است.
نوک آن شبیه کلنگ و ته آن شبیه چکش، طول آن بین ۵۵ تا ۶۰ سانتی متر و وزن آن ۶۵۰ تا۷۰۰ گرم است.
گفتنی است که تبر یخ در دیواره های یخی کاربرد دارد.
طناب یخ نوردی
طناب هایی که اغلب افراد در یخ نوردی استفاده می کنند یک یا دو قلو هستند.
طناب های دو قلو بیشتر برای یخ های کوهنوردی بکار می روند زیرا یخ دارای لبه های تیز است و ایمنی با دو طناب بیشتر خواهد شد.
از دیگر لوازم فنی یخ نوردی می توان به قلاب چند منظوره یخ نوردی، پیچ قلاب دار یخ نوردی، دستگیره برای بستن پیچ یخ نوردی و نگهدارنده ابزار یخ نوردی است.
منبع : باشگاه توچال