قله شاهدژ

مشاهده وضعیت هوای قله شاهدژ در هفت روز آینده
قله شاهدژ با 3318 متر ارتفاع، بلندترین قله شهرستان ساری ، واقع در دهستان چهاردانگه‌ی بخش چهاردانگه است. شاهدژ محل مناسبی صخره‌نوردی است، ارتفاع ۵۰۰ متری قله سنگی آن که با زاویه‌ای ۹۰ درجه محیط مناسبی برای صخره‌نوردی، سنگ‌نوردی است.اهالی منطقه بالاده که حدود یک هزار سال در این جا سکونت دارند بر این عقیده‌اند که بر بلندای شاهدژ، پادشاهانی زندگی می‌کردند و بر همین اساس نام قله به «شاهدژ» معروف شده‌است و باز باور بر این دارند که در روزگاران باستان، پادشاه اساطیری ایران کیکاووس در اینجا زندگی می‌کرد.
دامنه‌های شاهدژ تا ارتفاع ۲۵۰۰ متری پوشیده از جنگل است و در تاج قله، دیواره جنوبی سنگی سفید و براق، در آفتاب پرنور کوهستان چون نگینی درخشان بر مخملی زمردین، دیدگان را به خود معطوف می‌دارد و کمی پایین‌تر از جنگل و در شیب دامنه‌های جنوبی آن، زمین‌های زراعی کشاورزان و چراگاه پرعلف و گله‌های دامداران به چشم می‌خورد و در هر گوشه‌ای از دامنه پرمهر آن، چشمه‌های زلال و خنک جاری است که یکی از سرچشمه‌های رود تجن محسوب می‌شود.
در بالای قله که زمینی صخره‌ای و سرسبز و نیمه‌هموار با پوشش علفی و در حدود یک هزار متر مربع است، نشانه‌هایی از دژ و اماکن مسکونی باستانی به چشم می‌خورد که امروزه جز تکه‌های خشت و سنگ‌چین خرابه‌هایش، چیزی از آن باقی نمانده‌است.
اسماعیل مهجوری نویسندۀ «تاریخ مازندران» در پوشینۀ دوم این کتاب دربارۀ دژ واقع در شاهدژ چنین می‌نویسد :
این دژ بلند و سهمگین، تنها یک راه دارد و آن هم سخت و دشوار است. بر بالای گردنه‌ آن، نزدیک به محوطه داخلی، دیواری است که بیرون آن با سنگ و درونش با آجر ساخته شده است. در بالای گردنه نشانی از دروازه دژ دیده می‌شود. قسمت داخلی کوه که اکنون چراگاه گوسفندان است، روزی پناهگاه و لشکرگاه اسپهبدان باوندی بوده است. داخل دژ در یک گوشه، آخور سنگی دیده می‌شود و در سوی دیگر تونلی است دراز که دژ را به محلی اتصال می‌دهد. قسمت دیگر کوه چاهی است به عمق تقریبی ۵۰ متر، داخل این چاه طاقی بزرگ است که از آنجا، اطراف بیرون به خوبی دیده می‌شود.
خط ارتفاع طاق بر پایه کوه عمود است و در میان دره، راهی است به لنگر و بالاده. احداث این طاق نشان می‌دهد که این محوطه در روزگار اسپهبدان، جای دیده‌بانان بوده و مسلما محیطی که امروزه به شکل چاه درآمده است، در آن سالها پلکانی داشته که از دژ به دیدگاه رفت و آمد می‌شده است.
در محوطه داخلی دژ،آثار گودال‌ها و حوض‌های طبیعی و مصنوعی دیده می‌شود، افزون بر این از دیواره بیرونی این کوه تا دره و دیواره کوه مقابل، لوله‌های ساروجی(سمنتی) یا فلزی کشف شده است و می‌رساند که در آن سالها،آب چشمه باریک ایلال یا کوهی دیگر با این لوله‌های مصنوعی به شاهدژ می‌رفته است. با این توضیح دور نبست که زنان حرمسرای محمد خوارزمشاه به این دژ آمده باشند که هم به کوه قارن و دهستان و هم به آبسکون و تمیشه نزدیک است وهم به شاهراه قدیم عراق و خراسان اتصال دارد.
غار «کالُم‌مال» از دیگر غارهای شاهدژ است که در ۲۰۰ متری شیب دامنه شرقی قله در میان تخته‌سنگ‌های بزرگ به صورت چاهی عمیق درآمده‌است.
ورودی غار به صورت دهانه چاهی به قطر ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر در سطح زمین و در میان تخته سنگ‌ها قرار دارد که یک انسان به سختی وارد آن می‌شود. از ورودی غار تا کف آن در حدود ۳ متر ارتفاع داشته و کف آن در حدود ۱۲ تا ۱۵ متر مربع است. سقف مرتفع غار پوشیده از بلورهای آهکی (استلاگتیت) بوده و کف آن از خاک و سنگ‌های آهکی می‌باشد. در داخل غار فضای بزرگی به سوی شمال شرقی و شیبی تند به سوی پایین قرار دارد که به علت تاریکی مطلق و لغزنده بودن، بدون وسایل مجهز غارنوردی امکان ادامه مسیر وجود ندارد.
در محوطه داخلی دژ،آثار گودال‌ها و حوض‌های طبیعی و مصنوعی دیده می‌شود، افزون بر این از دیواره بیرونی این کوه تا دره و دیواره کوه مقابل، لوله‌های ساروجی(سمنتی) یا فلزی کشف شده است و می‌رساند که در آن سالها،آب چشمه باریک ایلال یا کوهی دیگر با این لوله‌های مصنوعی به شاهدژ می‌رفته است. با این توضیح دور نبست که زنان حرمسرای محمد خوارزمشاه به این دژ آمده باشند که هم به کوه قارن و دهستان و هم به آبسکون و تمیشه نزدیک است وهم به شاهراه قدیم عراق و خراسان اتصال دارد.
غار «کالُم‌مال» از دیگر غارهای شاهدژ است که در ۲۰۰ متری شیب دامنه شرقی قله در میان تخته‌سنگ‌های بزرگ به صورت چاهی عمیق درآمده‌است.
ورودی غار به صورت دهانه چاهی به قطر ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر در سطح زمین و در میان تخته سنگ‌ها قرار دارد که یک انسان به سختی وارد آن می‌شود. از ورودی غار تا کف آن در حدود ۳ متر ارتفاع داشته و کف آن در حدود ۱۲ تا ۱۵ متر مربع است. سقف مرتفع غار پوشیده از بلورهای آهکی (استلاگتیت) بوده و کف آن از خاک و سنگ‌های آهکی می‌باشد. در داخل غار فضای بزرگی به سوی شمال شرقی و شیبی تند به سوی پایین قرار دارد که به علت تاریکی مطلق و لغزنده بودن، بدون وسایل مجهز غارنوردی امکان ادامه مسیر وجود ندارد.
وجه تسمیه قله: به علت وجود بقایای قلعه ای تاریخی در این خط الراس میباشد. قلعه شاه دژ که در میان اهالی به شاه دزد نیز معروف شده، بر بلندای یکی از قله های رشته کوه البرز در منطقه آسارا موسوم به گورا یا بورا در یک کیلومتری روستای سرزیارت و امتداد روستای سیجان واقع شده است. قلعه ای صعب العبور که در زمانهایی توسط برخی سودجویان مورد حفاری غیرمجاز برای یافتن گنج قرار گرفته و تخریب شده است. این قلعه از دوره ایلخانان بر بالادست صخره های سترگ و سخت و لبه پرتگاه بنا شده تا دسترسی به آن دشوار باشد، آنچنان دشوار که پس از گذر قرنها، رسیدن به آن تنها با تجهیزات کوهنوردی و مهارت و آشنایی با مسیر آنهم توسط کوهنوردان میسر است. مسیر دشوار دسترسی به این قلعه موجب شده تا اطلاعات کمی از این قلعه در اختیار باشد. براساس اطلاعات موجود قلعه هایی به همین نام (شاه دژ) در سراسر ایران وجود دارد و گفته می شود این قلعه نیز یکی از قلعه های حسن صباح، مروج مذهب شیعه اسماعیلیه در ایران است که در دوره سلجوقیان قلعه های زیادی در سلسله جبال البرز بنیان نهاد. این قلعه ها در مکانهایی ساخته می شد که کسی نمی‌توانست به آسانی به آنها دست یافته و وارد قلعه شود. شاه دژ کرج قلعه مستحکمی بوده که اکنون فقط بقایایی از آن باقی مانده که به گفته دهیار روستای سیجان (روستایی که در مجاورت این قلعه واقع شده)، هنوز آثاری از حضور حسن صباح و هوادارانش در آن به چشم می خورد.


شهرهای نزدیک :
استان‌های مازندران و سمـنان
شهرستان ساری ، واقع در دهستان چهاردانگه‌ی بخش چهاردانگه
رشته کوه:
البرز
مسیرهای صعود:
1- از پشت زمین فوتبال روستای زیارت در ۱۰کیلومتری فرعی روستای سیجان
۲- از روستای خوزنکلاواقع درکیلومتر۱۸ جاده چالوس
سایر مسیرها:
از سمت ساری : جاده آسفالته ساری به کیاسر (در حدود 45 کیلومتر) قبل از کیاسر از سه ‌راهی « قهوه‌خانه دارپِشت » به طرف جنوب از جاده آسفالته راه خود را کج کرده ، بعد از گذر از کنار روستای خُلرد، روستای ایلال و آغوزگاله (حدود 30 کیلومتر) که از میان دره‌ها و جنگل‌های زیبا می‌گذرد، به بالاده می رسید.
از سمت استان‌های جنوبی مازندران باشند ( تهران و سمنان و…) بعد از عبور از شهرهای سمنان، مهدی‌شهر (سنگ‌سر) و شهمیرزاد از جاده آسفالته سمنان ـ کیاسر، به فولادمحله (45 کیلومتر) می‌رسند و پس از عبور از فولادمحله ( 8 کیلومتر) در سه ‌راهی بالاده و از جاده خاکی ( 15 کیلومتر ) به روستاهای واوسر ، تیله‌بن و سپس بالاده می‌رسید و سپس به قله شاهدژ
ارتفاع قله:
3318 متر
عوارض طبیعی موجود:
قله ای با پوشش ترکیبی صخره ای_جنگلی، آبگیرهای سادوا و قارچال، یخچال های طبیعی و گونه های گیاهی جنگل های هیرکانی و…
طول مسیر:
86 کیلومتر
زمان  مناسب برای صعود به قله:
5 ساعت
وضع آب و هوای منطقه:
معتدل دارای زمستان های برفی
بهترین فصل صعود به قله:
اواخر فصل بهار و تابستان
یخچال ها:
دامنه‌های شرقی، شمالی و غربی شاهدژ که مشرف بر روستاهای عالی‌کلا، لنگر و جمال‌الدین‌کلا است، دارای پوشش گیاهی جنگل و علفزار با شیب تند بوده و در قسمتی از دامنه شمالی، با انباشت برف و یخ در چاله‌ای عظیم که در طول سال همچنان برودت خود را حفظ می‌کند یخچالی طبیعی به‌وجود آمده‌است.
چالش های موجود در مسیر:
آنتن دهی تلفن همراه: در تمامی مسیر تلفن همراه آنتن دارد.
صخره های سترگ و سخت و لبه پرتگاه که دسترسی به آن دشوار می باشد.(به همراه داشتن تجهیزات کوهنوردی)

آبشارها و چشمه های مسیر:
دارای چشمه‌های زلال و خنک جاری است که یکی از سرچشمه‌های رود تجن می باشد.
جان پناه ها و محل های تامین آب:
مکان‌های مناسب کمپینگ و شبمانی: هیچ پناهگاه و یا جانپناهی در مسیر وجود ندارد و در صورت ضرورت میبایست از چادر مناسب فصل جهت شب مانی استفاده کرد

پوشش گیاهی منطقه:
دارای پوشش گیاهی جنگل و علفزار با شیب تند بوده و در قسمتی از دامنه شمالی، با انباشت برف و یخ در چاله‌ای عظیم که در طول سال همچنان برودت خود را حفظ می‌کند یخچالی طبیعی به‌وجود آمده‌ است . در بالای قله که زمینی صخره‌ای و سرسبز و نیمه‌هموار با پوشش علفی و در حدود یک هزار متر مربع است، نشانه‌هایی از دژ و اماکن مسکونی باستانی به چشم می‌خورد که امروزه جز تکه‌های خشت و سنگ‌چین خرابه‌هایش، چیزی از آن باقی نمانده‌است.
پوشش جانوری منطقه:
پرندگانی نظیر قرقاوول، کبک،عقاب، شاهین، بلبل کرکس،هدهد، بلدرچین، تکا و انواعی از گنجشکها و همچنین سایر حیات وحش منطقه عبارتند از خرس ، شغال ، گرگ ، روباه، جوجه تیغی ، خوک و گرازهای وحشی ، پلنگ ، گوزن، عقرب
منابع محتوای ثبتی:
سایت قله