باشگاه کوهنوردی
و اسکی دماوند به عنوان قدیمی ترین باشگاه کوهنوردی در ایران، با همت جمعی از کوهنوردان،
در سال ۱۳۳۲ تاسیس شد. این باشگاه قبلا با
عنوانهای ” سازمان کوهنوردی و اسکی دماوند “، ” کلوپ کوهنوردی و اسکی دماوند ”
و”گروه کوهنوردی و اسکی دماوند” فعالیت کرده است.از بدو تاسیس
باشگاه تاکنون، افراد متعددی تلاش نموده اند تا باشگاه را به جایگاه موفق کنونی آن
برسانند. اما قطعا از این میان، نقش آقای منوچهر مهران – پدر کوهنوردی ایران – در
رشد ورزش کوهنوردی در کشور و در نتیجه در شکل گیری باشگاه، نقشی ویژه و شاخص بوده
است. ایشان گروههایی را به کوهها و غارهای ناشناخته ایران سرپرستی نمودند و سعی
کردند تا علاقه مندان به کوهنوردی را در ” باشگاه نیرو و راستی”، که خود موسس آن
بود، گرد هم آورد. او در سال ۱۳۱۹ توانسته بود با
پای پیاده در یک برنامه ۹ روزه از طریق
اوین و تجریش به قله دماوند که در آن روزها ناشناخته بود برسد و پرچم ایران را
برفراز قله به اهتزاز در آورد.
در سال ۱۳۲۳
گروهی را به قله دماوند هدایت کرد که در آن ۴۰
نفر عضویت داشتند. در فروردین ۱۳۲۴ و در سفری به
شیراز با همراهی ۴۲ نفر توانسته بود به انتهای غار شاپور
دست یابد. در مرداد همان سال با یک گروه ۷۱ نفره موفق به
کشف انتهای غار “منان”گردید. او با راه اندازی این گروهها،شور و شوقی در بین
ورزشکاران برای دستیابی به قله های مرتفع بوجود آورد. منوچهر مهران در سال ۱۳۲۶
به ناگاه در اثر سکته قلبی درگذشت و پس از آن همسرش منیر جزنی اداره باشگاه را بر
عهده گرفت. در سال ۱۳۳۰ محمد کاظم
گیلانپور، اولین کوهنورد ایرانی بود که به شیوه نو کوهنوردی را در فرانسه فرا
گرفت و پس از بازگشت به ایران در کلاسی آموختههای خود را به ۱۰
نفر از ورزیده ترین کوهنوردان آن زمان منتقل کرد. در اولین دوره کلاس مربیگری
ایران ۴ نفر از کسانی که بعدها از موسسان ”
سازمان کوهنوردی و اسکی دماوند شدند (محمد اعظمی، عیسی امیدوار، فرخ رحمدل و
عبدالله رشتیان ) توانستند زیر بنای محکمی برای سازمان بنا کنند.
سال ۱۳۳۲،
در روزهای پس از کودتای ۲۸ مرداد، به
تحریک تیمسار خسروانی رئیس باشگاه تاج، باشگاه نیرو و راستی به بهانه ارتباط با
حزب توده مورد آماج حملات اوباش کودتا قرار گرفته و دفتر آن غارت شد و متعاقبا از
سوی فدراسیون وقت به طور رسمی فعالیت آن تعطیل اعلام شد. در آذرماه ۱۳۳۲،
تعداد ۱۲ نفر از کوهنوردان و مربیان باشگاه
نیرو و راستی در پس قلعه شمیران جلسه ای ترتیب دادند و تاسیس یک سازمان کوهنوردی
جدید را به نام سازمان کوهنوردی و اسکی دماوند اعلام کردند. ایشان تاریخ تاسیس
سازمان دماوند را به طور سمبولیک ۲۹ مرداد ۱۳۳۲
اعلام کردند که اشارهای بود به تاریخ تعطیل شدن باشگاه نیرو و راستی. نام اعضای
هیات موسس به شرح ذیل می باشد: شادروان محمد اعظمی، شادروان دکتر پرویز اقبالیان،
عیسی امیدوار، شادروان محمد علی امینی، شادروان دکتر منوچهر جهانبگلو، شادروان
نصرالله حقیقت، فرخ رحمدل، سید مهدی صدقی نژاد، ناصر فلاح، مهندس ابراهیم
فرحبخشیان، شادروان فتح الله کریم خان زند و عبدالله رشتیان . امروز پس از ۵۷
سال از تاسیس باشگاه، ۶ تن از موسسان
باشگاه در قید حیات اند و ۶ نفر به یادها
پیوسته اند.
در زمان تاسیس
سازمان دماوند، سرگرد یحیایی ریاست فدراسیون کوهنوردی و محمدکاظم گیلانپور دبیری
آن را بر عهده داشتند. سرگرد یحیایی از ورزشکارانی بود که دوره نظامی یک ساله کوهنوردی
را در فرانسه گذرانده بودند. او ترتیبی داد که سازمان کوهنوردی دماوند در کاخ
ورزش (شمال پارک شهر) سالنی داشته باشد. در اجرای این مقصود و برای آماده کردن
ساختمان نیمه تمام کاخ، حتی از سربازان تحت امر خود استفاده کرد. در این سالن هر
یک از گروههای کوهنوردی برای خود دیواری داشت و وسایلش را در کنار آن دیوار قرار
می داد. به این ترتیب سازمان کوهنوردی و اسکی دماوند صاحب دیواری در سالنی از کاخ
گردید. با افزایش تعداد اعضا و عدم گنجایش ساختمان کاخ، اعضای سازمان دماوند به
مکان جدیدی نیاز پیدا کردند. به همین علت به بوستان ورزشی (واقع در ضلع غربی
ورزشگاه امجدیه) نقل مکان کردند و عنوان “سازمان کوهنوردی و اسکی دماوند – باشگاه
بوستان ورزش” را اختیار کردند. نهایتا این سازمان در سال ۱۳۴۲
به محل کنونی باشگاه منتقل شد و کمی بعد نام آن نیز به “کلوپ کوهنوردی و اسکی
دماوند ” تغییر کرد. علت این تغییر نام این بود که مکانهایی که عنوان سازمان را
یدک میکشیدند باید زیر نظر فدراسیون کوهنوردی فعالیت میکردند درحالیکه
باشگاهها و کلوپها زیر نظر تربیت بدنی! پس از انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۶۰با
تغیر قوانین، نام کلوپ به گروه و در سال ۱۳۷۳ نیز، در قالب
مجوز جدیدی که از سازمان تربیت بدنی دریافت شد گروه به باشگاه کوهنوردی و اسکی
دماوند تغیر نام داد که تا به امروز با این عنوان به فعالیت خود ادامه داده است.
همچنین در سال ۱۳۸۴ با تغییر اساسنامه باشگاه، مالکیت آن
در قالب موسسه غیرتجاری و غیر انتفاعی “موسسه ورزشی باشگاه کوهنوردی و اسکی
دماوند” تثبیت شد و از آن پس، آن دسته از اعضای باشگاه که بالای ۱۰
سال سابقه داشته و عضو جاوید شده باشند به عنوان سهامداران موسسه و باشگاه شناخته
میشوند.
باشگاه دماوند،
از ابتدای تاسیس تاکنون، علاوه بر تغییر نام، فراز و نشیبهای فراوانی را پشت سر
گذاشته و خاطرات تلخ و شیرین بیشماری را در دفتر خاطرات خود ثبت کرده است و
همچنان به عنوان قدیمیترین عضو خانواده کوهنوردی ایران به فعالیتهای خود در
زمینه های مختلف کوهنوردی و اسکی ادامه میدهد. تا به امروز بالغ بر ۱۰۰۰
نفر با گذراندن دوره های آموزشی به عضویت رسمی باشگاه در آمدهاند و کثرت و کیفیت
برنامه های کوهنوردی انجام شده و تواناییهای فنی اعضای باشگاه، تاثیری ماندگار در
تاریخ کوهنوردی ایران داشته است. همچنین باشگاه در دورههای مختلف با انتشار
جزوات و طرح درسهای آموزشی و نشریات عمومی همچون راهیان کوه (به مدیر مسئولی داوود
زکیپور و سردبیری فتحالله کیاییها) و آوای دماوند همواره در عرصههای فرهنگی و
آموزشی کوهنوردی تلاشی ارزشمند داشته است.
در زمینه
اجتماعی، پیوندهای عمیقی اعضا و نسلهای متعدد پرورش یافته در این باشگاه را به هم
پیوسته است و در مسائل روزمره نیز اعضای باشگاه با روابط حمایتی پشتیبان یکدیگر
هستند که می توان به ایجاد صندوق قرض الحسنهای اشاره کرد که از اعضای جوان برای
اجرای برنامه های پر هزینه کوهنوردی و از سایر اعضا به هنگام مشکلات مالی و
معیشتی حمایت میکند.
در زمینه آموزشی
باشگاه همواره از روابط فعالی با کوهنوردان فرانسوی و مدرسه کوهنوردی شامونی
برخوردار بوده است جنانکه در سالهای اخیر دو بار نسبت به اعزام اعضای باشگاه به
فرانسه اقدام کرده و یک دوره نیز با دعوت از تعدادی از مربیان فرانسوی، برای تعداد
زیادی از کوهنوردان دوره صعود دیوارههای بلند برگزار نمود.
در زمینه
فعالیتهای ورزشی، باشگاه دماوند در رشتههای مختلفی همچون سنگنوردی، یخنوردی،
غارنوردی، اسکی، صعودهای زمستانی، هیمالیانوردی و اجرای برنامه های برونمرزی
فعالیتهای چشمگیری داشته و دارد که ذیلا بر تعدادی از کارهای شاخص باشگاه دماوند
در ۵۷ سال گذشته مروری کوتاه خواهد شد:
سال ۱۳۳۵ صعود
عیسی امیدوار و عبدالله امیدوار بر قله نورسینگ به
ارتفاع ۵۵۰۰ متر در منطقه سکیم هند
سال ۱۳۳۷
اولین
صعود زمستانی قله علم کوه توسط باقر زیارتی و رضا اکینچه
سال ۱۳۴۲ قلل
مونبلان و ماترهورن توسط محمد اعظمی، رضا
اکینچه، ناصر فلاح و ثارالله زرین قلم
سال ۱۳۴۴
بهمن ناصحی و جهانگیر امام برای اولین بار دره یخار دماوند را صعود کردند.
سال ۱۳۴۵
مهری
زرافشان به عنوان اولین زن ایرانی صعود کننده گرده آلمانها در علم کوه و دیواره
تخت چال در تخت سلیمان
سال ۱۳۴۷
عیسی امیدوار به عنوان اولین ایرانی قله کلیمانجارو، بام آفریقا را فتح کرد.
سال ۱۳۷۳
فرشاد خلیلی با انتخاب در تیم دیواره نوردی کشور موفق به گشایش مسیر بر دیواره
دمیرکازیک ترکیه شد.
سال ۱۳۷۵،
نخستین و تنها صعود زمستانی یال یخار دماوند توسط فرشاد خلیلی و مجید مصلحی انجام
شد.
سال ۱۳۷۶
فرشاد خلیلی با عضویت در تیم گروه آرش موفق شد قله دشوار راکاپوشی را به ارتفاع ۷۷۸۸
متر
در هیمالیای پاکستان صعود کند.
سال
۱۳۸۱ لیلا اسفندیاری به عنوان اولین زن
ایرانی موفق به پیمایش کامل غار پراو شد.
سال ۱۳۸۲
امیرحسین جابرانصاری به اتفاق مهدی اعتمادفر کوهنورد تهرانی موفق شد قله لنین را
به ارتفاع ۷۱۳۶ متر صعود کند.
سال ۱۳۸۳
امیرحسین
جابرانصاری به اتفاق مهدی اعتمادفر به عنوان اولین ایرانیان بر قله برودپیک به
ارتفاع ۸۰۴۷ متر در قراقروم پاکستان تلاش کردند.
در این برنامه اعتماد فر قله اصلی و جابر انصاری قله میانی رابه ارتفاع ۸۰۲۸
متر صعود کرد.
سال
۱۳۸۴ قله میانی برودپیک در قراقروم پاکستان
به ارتفاع ۸۰۲۸ متر، توسط کاظم فریدیان صعود شد.
سال ۱۳۸۴
فرشاد خلیلی با سرپرستی تیم امید کوهنوردی کشور موفق به صعود قله اسپانتیک به
ارتفاع ۷۰۲۷ متر در قراقروم پاکستان شد.
سال ۱۳۸۵
امیرحسین
جابرانصاری به اتفاق مهدی اعتمادفر به عنوان اولین ایرانیان بر قله دائولاگیری به
ارتفاع ۸۱۶۷ متر در هیمالیای نپال تلاش کردند.
سال ۱۳۸۵
حامد کرامت موفق شد قله ۷۰۱۰ متری خانتانگری
را در کشور قرقیزستان صعود کند.
سال
۱۳۸۶، نخستین و تنها صعود ایرانی دشوارترین
کوه جهان، قله K2 به ارتفاع ۸۶۱۱
متر توسط کاظم فریدیان انجام شد.
سال ۱۳۸۶
پرستو ابریشمی و شیما شادمان قله موستاق آتا را به ارتفاع ۷۵۴۶
متر در کشور چین صعود کردند.
سال
۱۳۸۶ حسین ابوالحسنی و حامد مهرزاد موفق
شدند قله لنین را به ارتفاع ۷۱۳۶ متر صعود کنند.
سال ۱۳۸۷،
تیمی از باشگاه دماوند موفق به صعود قله دشوار نانگاپاربات به ارتفاع ۸۱۲۶
متر شد. در این برنامه، لیلا اسفندیاری، کاظم فریدیان، سهند عقدایی، حسین
ابوالحسنی و یکی از کوهنوردان کرج به نام احسان پرتوی نیا موفق به صعود قله شدند.
سال ۱۳۸۷
حسین بلند اختر موفق شد قله لنین را به ارتفاع ۷۱۳۶
متر صعود کند. در این سال عباس علینژاد، پرستو ابریشمی و حمید عسگری نیز بر قله
لنین تلاش کردند.
سال ۱۳۸۷
حسن جواهرپور، امیرحسین جابرانصاری و منوچهر رحمانی قله کورژونفسکایا را به ارتفاع
۷۱۰۵ متر در کشور تاجیکستان صعود کردند.
سال ۱۳۸۷
فرشاد خلیلی با سرپرستی تیمی بر قله موستاق آتا به ارتفاع ۷۵۴۶
متر در کشور چین، قله را صعود کرده و با اسکی پایین آمد.
سال ۱۳۸۸
کاوه کاشفی به عنوان سرپرست تیم هیات کوهنوردی تهران تلاش موفقیت آمیزی بر قله
گاشربروم ۲ به ارتفاع ۸۰۳۵
متر در قرارقروم پاکستان انجام داد. در این برنامه یکی دیگر از اعضای باشگاه به
نام حمید سنجری نیز عضویت داشت.
سال ۱۳۸۸
فرشاد خلیلی تیمی از هیات کوهنوردی سراب را برای صعود قله گاشربروم ۲
سرپرستی کرد. در این برنامه ۴ تن از اعضا موفق
به صعود قله شدند.
سال ۱۳۸۸
پرستو ابریشمی با عضویت در تیم بانوان هیات تهران موفق شد قله اسپانتیک به ارتفاع ۷۰۲۷
متر را در قراقروم پاکستان صعود کند.
سال ۱۳۸۸
کوروش نگهبان و جعفر ناصری موفق شدند قله موستاق آتا را به ارتفاع ۷۵۴۶
متر در کشور چین صعود کند.
سال ۱۳۸۹
لیلا اسفندیاری در اقدامی مستقل تلاشی برای صعود قله
K2 انجام
داد که توانست تا ارتفاع ۷۶۰۰ متری این کوه
دشوار صعود کند.
سال ۱۳۸۹
محمدرضا رضایی و جعفر ناصری با انتخاب در تیم امید هیات کوهنوردی تهران موفق شدند
قله نان را به ارتفاع ۷۱۳۵ متر در
هیمالیای هندوستان صعود کنند.
سال ۱۳۸۹
حمید سنجری موفق شد قله نوشاخ را به ارتفاع ۷۴۸۰
متر در هندوکش افغانستان صعود کند.
سال ۱۳۹۰
لیلا اسفندیاری که برای صعود به قله‌های گاشربروم ۱و۲
که به این کوهستان رفته بود، در دومین تلاش خود، در ساعت ۱۴:۱۵ظهر
جمعه مورخ ۳۱ تیر ۱۳۹۰ (۲۲
ژوئیه ۲۰۱۱) موفق می‌شود قله گاشربروم ۲
را صعود کند. اما در حین فرود دقایقی بعد در بازگشت تیمی (۶
مرد و لیلا) از قله به سمت کمپ ۳، در حدود ساعت ۱۴:۳۰
دو نیم بعد از ظهر به دلیل خستگی و از دست دادن تعادل خود از مسیر دشوار یخی زیر
قله سقوط میکند و در حدود ارتفاع۷۸۰۰ متری در مکانی
خارج ازمسیر در میان صخره‌ها، بین دو شیب یخی متوقف می‌شود و پیکر او دردل کوهستان
به آرامش ابدی میرود .
سال ۱۳۹۱نخستین
صعود تیمی از ایران به برج بی نام ترانگو
(Trango (Nameless) Tower) درشنبه ۲۴
تیرماه ۱۳۹۱ اتفاق افتاد وچهار دیواره‌نورد ایرانی
پس از تلاشی بسیار و پشتیبانی ۱۰ همنورد خود بر
بلندای برج بی‌نام ترانگو ایستادند. در این برنامه از اعضای باشگاه حسین بلند اختر
بعنوان مسؤل فنی تیم –مهدی فرهادی و علی کریمی شرکت داشتند
.
سال
۱۳۹۲پویا کیوان از اعضای فعال و جوان
باشگاه به همراه آیدین بزرگی و مچتبی جراحی در قالب تیمی از باشگاه آرش تهران با
فتح قله‌ی برودپیک از مسیری جدید، «مسیر ایران» را ثبت و پرچم سه رنگ کشور را به
اهتزاز در آوردند این سه کوهنورد ایرانی ۲۷ تیر ۱۳۹۲
بعد از صعود به قله هنگام بازگشت مسیر را گم کرده و ناپدید شدند .
سال ۱۳۹۳ایرج روغنچی
دوچرخه سوار بین المللی کشور و عضو باشگاه با شعار «یک دریا، پنج ملت دوست»
کشورهای حاشیه دریای خزر ( ۹ هزار کیلومتر )
را رکاب زد.
مطلب ثبت شده در
مورد باشگاه دماوند در سایت قله از بخش تاریخچه سایت دماوند کپی شده و با تغییرات
اندکی درسایت ارائه شده است.