معرفی کال جنی در شهر زیبای طبس

دره کال جنی از جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است و در ۳۲ کیلومتری شمال شهر طبس، در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی در نزدیکی آن قرار دارد. جالب است بدانید که شهر طبس در گذشته بخشی از استان یزد بود؛ اما در تقسیم‌بندی‌های جدید در استان خراسان جنوبی قرار گرفت. این دره در  موقعیت جغرافیایی E۵۶۵۰۰۴ N۳۳۴۹۲۴ شاهکاری از طبیعت است که سال‌ها هنرنمایی آب و باد آن را به وجود آورده است. فاصله طبس تا کال جنی تنها ۲۵ دقیقه است و شما می‌توانید به‌راحتی در سفر به این شهر از این دره ترسناک دیدن کنید. دره کال جنی با تهران ۸۹۰ کیلومتر فاصله دارد و برای رسیدن به آن باید حدود ۱۰ ساعت رانندگی کنید.

برای رسیدن به کال جنی باید با هواپیما، اتوبوس، قطار، ماشین شخصی یا تورهای داخلی به طبس بروید. اگر با ماشین شخصی سفر می‌کنید، کوتاه‌ترین و بهترین مسیر این است که از تهران به سمنان بروید و سپس راه را به‌سمت طبس ادامه دهید. برای دسترسی به دره کال جنی طبس چند راه وجود دارد:

دره جنیان به‌شکل حرف V انگلیسی است. این دره که از معروف‌ترین دره‌های ایران به شمار می‌آید، یک کال اصلی و چند کال فرعی دارد. اولین کال دره از نخلستان شروع و به روستای ازمیغان منتهی می‌شود. پس از آن، کال اصلی آغاز و به کانال منتهی به قنات ختم می‌شود. آبی که در کال اصلی جریان دارد، از چشمه ازمیغان می‌آید و سرسبزی و زیبایی را به دره می‌بخشد. این آب در ادامه مسیر خود وارد کانالی می‌شود که به قنات می‌رسد و در اینجا کال را ترک می‌کند. بسیاری از افراد که به کال جنی سفر کرده‌اند، این دره را نسخه مینیاتوری گرند کانیون کشور آمریکا می‌دانند.

پس از ورود به دره متوجه نقش و نگارهایی روی دیواره‌های بلند می‌شوید؛ نقش و نگارهایی که به وجود آمدن این دره در طول هزاران سال و در اثر فرسایش آبی و بادی و حضور سیلاب را به شما نشان می‌دهند و حس و حالی از دوران باستان را در ذهن شما ایجاد می‌کنند. شواهد همچنین حاکی از این هستند که شاید در گذشته رودخانه‌ای خروشان نیز از اینجا گذر می‌کرده است.

غارهای فرسایشی طبیعی، دودکش‌ها و تنورهای جن بخشی از زیبایی‌های کال جنی هستند که توسط فرسایش آبی و بادی در دیواره‌های رودخانه به وجود آمده اند.

با پیش رفتن در دره کال جنی متوجه می‌شوید که این دره با دیگر نقاط بیابان طبس فرق دارد. در این دره برخلاف دیگر بیابان‌های استان خراسان جنوبی، آب نایاب نیست. وجود آبشارهایی کوچک و فرح‌بخش که در زبان بومی «شُلَن» خوانده می‌شوند، به‌علاوه حوضچه‌هایی کم‌عمق (۰٫۵ تا ۱٫۵ متر) برای آب‌تنی و رهایی از گرمای داغ دره جنیان، لذت گردش در این دره تاریخی را دو چندان می‌کنند.

پس از عبور از گودال‌های آب در کال جنی همه‌چیز عادی به نظر می‌رسد؛ البته تا زمانی که به حفره‌های داخل دیواره‌ها برسید؛ حفره‌هایی که در ذهن بیننده سوال ایجاد می‌کنند و به نظر می‌رسد که در اثر فرسایش و به‌صورت کاملا طبیعی به وجود آمده‌اند؛ اما در واقع نشانه‌هایی از تمدن در این دره هستند.

اگر می‌خواهید تمام شگفتی‌های کال جنی را به چشم ببینید، باید با صبر و حوصله این دره را بپیمایید. در این دره هر لحظه با تصویری جدید روبه‌رو می‌شوید؛ تصاویری که خاطره‌ای به‌یادماندنی از گشت و گذار در کال جنی را در ذهن شما ثبت می‌کنند. در پیمایش دره کال جنی طبس با رشته کوه شتری و سازندهای آهکی ژوراسیک آشنا می‌شوید و ممکن است فسیل‌های دو کفه‌ای، گسل‌ها و لایه‌های چین خورده را ببینید. راه‌پیمایی در دره عمیق و تماشای بستر حفر شده توسط رودخانه، سیلاب‌ها و آثار فرسایش از جمله تفریحات محبوب در کال جنی هستند.

آب جریان یافته در گودال‌های آب کال جنی فرصتی بی‌نظیر برای آب بازی را برای شما فراهم می‌کنند؛ تفریحی جذاب که در روزهای گرم سال همه اعضای خانواده به‌خصوص بچه‌ها را خوشحال خواهد کرد.

عکاسی از دره عمیق و تاریخی جنیان از آن دسته تجریباتی است که به هیچ ‌جه نباید آن را از دست دهید؛ حتی اگر عکاس حرفه‌ای نباشید و با موبایل عکاسی کنید.

اقامتگاه عشایری و بومگردی دیکاکو یکی از بهترین گزینه‌های اقامتی در نزدیکی کال جنی است. این اقامتگاه با ظرفیت اسکان و پذیرش ۶۰ گردشگر دارای چهار چادر عشایری ۴۰ متری با سرویس کف خواب و هرکدام با گنجایش حدود ۱۵ نفر است. مهمانان این اقامتگاه باید از سرویس بهداشتی (توالت ایرانی و فرنگی) و حمام داخل مجموعه به‌صورت مشترک استفاده کنند.

اقامتگاه بومگردی آق سید ذبیح الله در روستای ازمیغان شهرستان طبس در میان شالیزارهای برنج و درختان نخل واقع شده است. قدمت این اقامتگاه به دوره پهلوی بازمی‌گردد و خانه‌های بومی آن بسیار قدیمی هستند. بومگردی آق سید ذبیح الله دارای چهار اتاق با ظرفیت ۲۵ نفر است. در ضمن هزینه اقامت برای کودکان زیر ۶ سال نیم‌بها است.

اقامتگاه بومگردی ناردون در روستای نمونه گردشگری ازمیغان واقع شده است. این اقامتگاه دارای چهار اتاق هشت نفره با سرویس کف خواب و مجهز به سیستم سرمایشی و گرمایشی (اسپیلت) است. مسافران در زمان اقامت باید به‌صورت مشترک از سرویس بهداشتی عمومی واقع در محوطه استفاده کنند. پارکینگ غیر مسقف این مجموعه، ۲۰ متر تا درب اقامتگاه فاصله دارد و مهمانان باید مسافت بسیار کوتاهی را تا خود اقامتگاه پیاده‌روی کنند.

هتل دو ستاره امیر طبس در ابتدای شهر گردشگری طبس و در زیباترین و مناسب‌ترین منطقه شهر قرار دارد. این هتل نوساز در سال ۱۳۹۲ افتتاح شده و دارای واحدهای سه تخته و چهار تخته است. اتاق‌های هتل آپارتمان امیر طبس دارای سرویس بهداشتی و حمام خصوصی، سشوار، آشپزخانه، یخچال موجود در سوئیت، سیستم تهویه هوا و تلوزیون هستند. به‌علاوه یکی از بهترین رستوران‌های شهر طبس در مجاورت این هتل آپارتمان قرار دارد که گردشگران می‌توانند انواع غذاهای ایرانی را در آن نوش جان کنند. این هتل دارای پرسنل مسلط به زبان انگلیسی نیز است.

هتل نارنجستان طبس در کیلومتر سه جاده طبس به‌سمت روستای گردشگری خرو در میان انبوه درختان نخل، مرکبات و زیتون قرار دارد. این هتل که در سال ۱۳۸۶ افتتاح شده، میزبان شمار بسیاری از گردشگران خارجی و داخلی است. مجتمع اقامتی نارنجستان دارای یک استخر آب با ظرفیت ۶ هزار متر مکعب است که در میانه این استخر، یک جزیره مصنوعی وجود دارد.

اقامتگاه بومگردی هشت طاق طبس با قدمتی از ۱۴۰ سال قبل در زمینی به مساحت ۱۵۰۰ متر مربع و مساحت ۳۰۰ متر مربع به‌صورت همکف بنا شده است. این اقامتگاه در جنب یک کاروانسرای تاریخی ۹ اتاق و امکان پذیرایی از ۶۰ گردشگر را دارد. بومگردی هشت طاق با معماری سنتی از مصالحی نظیر خشت و آجر ساخته شده و منعکس کننده خانه‌ای در قلب کویر است.

اقامتگاه بومگردی نخل و نرگس کریت در گذشته به‌صورت کاروان‌سرا بود تا اینکه در سال ۱۳۹۴ برای بازدید و اقامت گردشگران بازسازی شد. این اقامتگاه در روستای کریت شهر طبس قرار دارد و دلیل نام‌گذاری آن درختان نخل و گل‌های نرگسی است که در این روستا وجود دارند. بومگردی نخل و نرگس بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد و در گذشته در اطراف آن دو آب‌انبار وجود داشته است که قدمت آن‌ها به دوره قاجار و صفویه می‌رسد.

اقامتگاه بومگردی سرای حجی پدر در شهر دیهوک و روستای اصفهک قرار دارد. این اقامتگاه با ظرفیت ۲۱ نفر دارای ۶ اتاق کف خواب به‌صورت سه اتاق دو نفره، یک اتاق چهار نفره، یک اتاق پنج نفره و یک اتاق ۶ نفره است. تمام اتاق‌های بومگردی فاقد سرویس بهداشتی (توالت ایرانی و توالت فرنگی) و حمام اختصاصی هستند و مهمانان باید از سرویس بهداشتی (توالت ایرانی و توالت فرنگی) و حمام داخل مجموعه به‌صورت مشترک استفاده کنند.

اقامتگاه بومگردی آستو در روستای حسن آباد شهر عشق آباد واقع شده است. این اقامتگاه در ۵۰ متری رمل‌های کویری قرار دارد و دارای یک حیاط زیبا با حوضی کوچک و گلدان‌های زیبای شمعدانی است. بومگردی آستو چهار اتاق زیبا و ظرفیت پذیرایی از ۲۵ گردشگر را دارد. این اقامتگاه مجهز به پارکینگ، کافه، فروشگاه سوغات و پرسنل مسلط به زبان انگلیسی است.

منطقه کال جنی به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خود دارای آب و هوای گرم، خشک و کویری است. بیشینه دما در تابستان به ۴۹ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و در زمستان نیز دما تا ۵- درجه سانتی‌گراد کاهش می‌یابد. بیشتر ماه‌های سال در این منطقه خشک و کم باران هستند و بارش باران به‌صورت محدود تنها در فصل زمستان و ابتدای فصل بهار دیده می‌شود. تفاوت دمای بسیار تابستان و زمستان و همچنین روز و شب از ویژگی‌های مهم منطقه به شمار می‌رود.

روستای ازمیغان با برخورداری از آب و هوای بسیار خوب و ییلاقی، مکانی مناسب برای گردشگری در شهرستان طبس است و بسیاری از افراد آن را با لقب بهشت گردشگری طبس در غرب استان خراسان جنوبی می‌شناسند. بافت قدیمی این روستا در قسمت جنوبی در دامنه کوه و در کنار مزارع شالی قرار دارد؛ بخشی که به‌محض دیدن آن، شگفت‌زده خواهید شد. در روستای کویری ازمیغان یک رودخانه دائمی، مزارع کشاورزی، باغات فراوان و نخسلتان‌های خرما وجود دارد و به همین دلیل این روستا بسیار زیبا و سرسبز است. پوشش گیاهی روستای نمونه گردشگری ازمیغان درختان انجیر کوهی است.

روستای کوچک گشن یکی‌ دیگر از ییلاقات طبس است؛ روستایی با حدود ۱۰ خانوار جمعیت که به‌دلیل آب و هوای خوب و داشتن نهر آب و درختان سرسبز محلی برای فرار از گرما در تابستان‌های داغ کویر به شمار می‌آید. در سفر به کال جنی بازدید از روستای بکر و آرام گشن و خرید لبنیات محلی از آن را به‌هیچ‌وجه از دست ندهید.

روستای جوخواه مرکز دهستان منتظریه است و از عمده محصولات تولیدی آن می‌توان به گندم، جو و پنبه اشاره کرد. در این روستا دیدنیهای بسیاری چون قلعه‌های قدیمی با نام رباط و قلعه ۶ برجی، آب‌انبار قلعه جوخواه (با قدمتی از ۲۵۰ سال قبل)، مزار جوخواه (با قدمتی از ۷۰۰ سال قبل)، حمام ده قدیم و مسجد قدیم وجود دارد.

باغ گلشن یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی است که در شهر طبس در استان خراسان جنوبی قرار دارد و سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند. این باغ با هفت هکتار مساحت، ۲۶۶ متر طول و ۲۶۰ متر عرض دارد و تقریبا مربع شکل است. در میان این باغ، استخر نسبتا بزرگی وجود دارد که دارای سه فواره‌ طبیعی است.

دریاچه نمک یا کال نمک یکی از زیباترین دیدنیهای اطراف کال جنی در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غرب شهر طبس و در هشت کیلومتری روستای محمدآباد است. در این نقطه، زمین لباسی سفید از جنس بلورهای نمک به تن کرده است. جالب است بدانید در گذشته، نمک مردم روستا از همین جا تامین ‌می‌شد.

خرو، روستایی کوهستانی و بکر و دارای باغ‌های میوه از جمله زرد آلو، آلبالو، گیلاس، گردو، بادام و همچنین سروی کهنسالی با ارتفاع حدود ۲۵ متر است که عمر آن بيش از هزار سال تخمين زده می‌شود. این درخت در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قلعه خرو که به قلعه اسماعیلیه شهرت دارد، یکی دیگر از دیدنیهای این روستا است. این قلعه با قدمتی از دوره صفویه از قلوه سنگ ساخته شده است و بر فراز تپه‌ای با افق دید وسیع از خرو علیا و خرو سفلی قرار دارد. قلعه خرو در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و در هر چهار گوشه آن برجی برای دیده‌بانی وجود دارد.

چشمه مرتضی علی در شرق شهرستان طبس قرار دارد و شامل مجموعه‌ای از چند چشمه است که از دامنه‌های جنوبی کوه کش سیاه به‌ سمت غرب جریان دارد. این چشمه به‌دلیل خاصیت درمانی‌اش، طرفداران زیادی بین گردشگران دارد؛ البته این تنها دلیل محبوبیت چشمه آبگرم مرتضی علی نیست. وجود چشمه‌های آب گرم و سردی که به موازات هم در یک دره قرار گرفته‌اند، پدیده‌ای اعجاب‌انگیز خلق کرده‌اند که نظیر آن را در کمتر جایی خواهید دید. بلندترین سد قوسی جهان نیز در انتهای مسیر این چشمه قرار دارد. قبرهای بسیار قدیمی در دیواره‌های تنگه نیز از دیگر دیدنی‌های این چشمه به شمار می‌آیند.؛ قبرهایی که متعلق به زرتشتیان هستند.

در بخشی از مسیر که آب چشمه مرتضی علی به انتهای خود می‌رسد، اثری تاریخی با قدمتی از دوره صفوی قرار دارد که به طاق یا سد شاه عباسی مشهور است. این طاق یا سد با ۶۰ متر ارتفاع لقب قدیمی‌ترین سد قوسی جهان را به خود اختصاص داده است؛ البته این تنها لقب سد شاه عباسی نیست. این سد برای ۵۵۰ سال بلندترین سد جهان نیز بوده است.

روستای اصفهک در بخش دیهوک شهرستان طبس یکی از مناطق تاریخی در استان خراسان جنوبی با بافتی از خشت و گل است که به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب و تاریخی شناخته می‌شود. در این روستا که قدمت آن به بیش از ۴۰۰ سال پیش بازمی‌گردد جاذبه‌های بسیاری وجود دارند. آب و هوای روستای اصفهک نیز به‌دلیل همجواری آن با کوهستان‌ها معتدل‌‎تر و خنک‌تر است.

روستای کریت در جنوب شهر طبس قرار دارد و در گذشته با نام کری یا کرین شناخته می‌شد. جالب است بدانید که در گذشته به طبس، طبسین گفته می‌شده که منظور از آن شهر طبس و روستای کرین بوده است.

عشق آباد در حاشیه جاده طبس به شهرستان برداسکن از توابع استان خراسان رضوی قرار دارد. از جمله مناطق گردشگری بسیار دیدنی در این منطقه می‌توان به تپه‌های ماسه‌ بادی در روستای منصویه و روستاهای تاریخی با قلعه‌های بسیار دیدنی و رصدخانه آبخورگ با امکانات بالا از جمله آبشار مصنوعی اشاره کرد.