سفر به دنیای طبیعت و فرهنگ آستارا: زیبایی‌های نهان یک شهر ساحلی

تالاب بین‌المللی استیل، در چهار کیلومتری شهر آستارا در حاشیه جاده آستارا به تالش جای گرفته است. اهمیت اکوتوریستی این تالاب زیبا و شگفت‌انگیز به‌دلیل نزدیکی به جاده، تنوع چشم‌اندازهای طبیعی نظیر کوهستان، جنگل، مزارع و کشتزارهای اطراف دو چندان شده است. جالب است بدانید که به‌دلیل قرارگیری ریشه درختان این تالاب در آب، آن‌ها همواره در پهنای تالاب جابه‌جا می‌شوند و حرکت می‌کنند. تالاب استیل معمولا جزو اولین دیدنی هایی است که در سفر به آستارا از آن بازدید می‌شود.

روستای دربند در هفت کیلومتری جنوب‌غربی آستارا قرار گرفته است و یکی از زیباترین روستاهای این شهر محسوب می‌شود. این روستا به خاطر اشراف داشتن به تالاب استیل، کوهپایه‌های سرسبز رشته کوه‌های تالش و مزارع وسیع برنج، دارای موقعیت فوق‌العاده‌ای است.

حیران نام یکی از روستاهای دیدنی گیلان است که به‌دلیل زیبایی‌های بیش از حد و آب‌وهوای مطبوعی که دارد، یکی از نقاط گردشگری پرطرفدار ایران محسوب می‌شود. گردنه این روستا از یک سو مشرف به کوه‌های پوشیده از جنگل و از سویی دیگر، مشرف به دره‌ای نه چندان عمیق است که از میان آن رود آستارا که «آق چای» نام دارد، می‌گذرد. گردنه حیران بیشتر اوقات پوشیده از مه و در فصول گرم سال پوشیده از گل‌ها و گیاهان جنگلی است.

تله‌کابین حیران در انتهای گردنه حیران جای گرفته است و با طی کردن یک مسیر رویایی سرسبز ۱۵۰۰ متری به شرقی‌ترین نقطه پارک جنگلی فندقلو متصل می‌شود. ارتفاع این تله‌کابین از سطح دریا ۱,۷۳۰ متر است.

آبشار لاتون با ارتفاع ۱۰۵ متر، یکی از مرتفع‌ترین آبشارهای ایران است که در ۱۵ کیلومتری جنوب آستارا در روستای کوته‌کومه قرار گرفته است.

روستای کوته کومه، روستایی کوچک به شمار می‌رود که عمده شهرت آن مدیون وجود آبشار لاتون است. از دیگر مکان‌های مشهور این روستا می‌توان به آبگرم کوچک آن اشاره کرد.

ساحل زیبای صدف آستارا یکی از تمیزترین و بکرترین مناطق ساحلی دریای خزر است که همواره پذیرای مسافران و گردشگران زیادی از سراسر کشور و دنیا است. این ساحل در ۱۰ کیلومتری آستارا به‌سمت رشت جای گرفته است و امکاناتی نظیر بازی و تفریح کودکان، طرح سالم‌سازی و محل شنا، استراحتگاه‌های موقت، پلاژهای عرضه خدمات، امکان نصب چادر، اکیپ امداد، نجات غریق و ماهی‌گیری دارد.

پناهگاه حیات‌وحش لوندویل در شهر آستارا در استان گیلان واقع شده است. این منطقه در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده اعلام شده است. این پناهگاه، نمونه‌ای منحصر‌به‌فرد از باقی‌مانده جنگل‌های جلگه‌ای هیرکانی است که گونه‌های گیاهی و جانوری مهمی را در خود جای داده است. 

باغ پرندگان آستارا در ورودی جاده از آستارا از سمت شهر رشت واقع شده و بیش از ۳۰۰ پرنده از ۶۰ گونه مختلف را در خود جای داده است. برخی از این پرندگان عبارت‌اند از طاووس، قرقاول، طوطی، مرغ‌های تزئینی، سرسفید کاکلی، امپراتور، بلدرچین، کبک، بلبل، قناری، مینای سخنگو و مرغ عشق.

این باغ چای زیبا در دو کیلومتری جنوب‌غربی آستارا قرار دارد و به‌دلیل داشتن چشم‌اندازهای فوق‌العاده بسیار مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. این باغ تنها مرکز کشت چای در آستارا است.

رشته‌کوه باشکوه و پرابهت اسپیناس پشت تالاب حیرت‌انگیز استیل واقع شده است و آبشار مرتفع لاتون نیز از دامنه‌های این رشته‌کوه سرچشمه می‌گیرد.

ساحل شریعتی در داخل شهر، کنار جاده ترانزیتی منتهی به اداره گمرک بندر آستارا جای گرفته است. این پارک و ساحل توریستی و تفریحی از هر لحاظ میان سواحل شمالی کشور بی‌نظیر است و بازدید از آن خاطره‌ای به‌یادماندنی را در ذهنتان ثبت خواهد کرد.

بازار بزرگ ساحلی آستارا یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری استان گیلان و از معروف‌ترین بازارهای ایران است که در میان مردمان محلی آستارا با نام «بساط» شناخته می‌شود.

این باغ زیبا در سال ۱۳۵۶ هجری شمسی در خیابان فارابی افتتاح شده و از ۲۲۰ نوع کاکتوس مختلف از کشورهای برزیل، مکزیک، پرو، بولیوی، آرژانتین و آمریکای جنوبی است. پرقدمت‌ترین و پیرترین کاکتوس خاورمیانه نیز در این بهشت زیبا زندگی می‌کند.

پارک جنگلی بی‌بی یانلو از جنگل‌های هیرکانی کشور است که در ۵ کیلومتری آستارا، در حاشیه جاده آستارا به اردبیل جای گرفته است.

تالاب آق بین لوندویل و بخش مرکزی آستارا قرار دارد. حجم آب این تالاب در حال حاضر به‌دلیل برداشت بی‌رویه برای مصارف کشاورزی و نیز برداشت غیرمجاز شن و ماسه کاهش پیدا کرده، اما باز با این حال اکوسیستم این تالاب هنوز زنده و فعال است و از جمله مناطق شکار ممنوع و حفاظت‌شده کشور به شمار می‌رود. در این تالاب می‌توانید نظاره‌گر ۶۱ گونه پرنده زمستان‌گذران و مهاجر باشید.

رود آستارا، رود کوچکی است که «آستاراچای» نام دارد و در مرز میان ایران و جمهوری آذربایجان جریان دارد. این رود زیبا در ایران شامل سه شاخه فرعی است که دو شاخه آن از ارتفاعات حیران و یک شاخه دیگر آن از ارتفاعات جنگلی بهارستان جریان می‌یابند. کناره‌های این رودخانه زیبا از درختان سرسبز و بیشه‌زارها پوشیده شده است و دارای منظره حیرت‌انگیز و خارق‌العاده‌ای است.

بقعه پیر قطب‌الدین در سه کیلومتری جاده آستارا به اردبیل در داخل قبرستان روستای باغچه‌سرا، روی تپه نسبتا بلندی جای گرفته است. این بنای آجری که طول آن بیش از ۱۱ متر و عرض آن ۶ متر است، متعلق به دوره قاجاریه است.

یکی از جاهای دیدنی آستارا، قلعه‌ شنیدان در کوهی به همین نام در مرز کشورهای ایران و آذربایجان است. در جاده‌ آستارا به اردبیل، منطقه حیران، بالای روستای «حاجی امیر بالا» و «حاجی امیر پایین» می‌توان این قلعه را دید. قیام حمزه خان تالشی از وقایع مهمی است که این قلعه در دوران صفویه و شاه عباس به خود دیده است. در کتاب تاریخ عالم آرای عباسی در ارتباط با این قلعه آمده است:

مانده قدیمی‌ترین پارک آستارا باغی است که از زمان قاجاریه به یادگار مانده و در این باغ کانون فکری کودکان و نوجوانان کتابخانه و ساختمان‌های دیگر وجود دارد.

در سال ۱۲۸۷ خورشید یکی از اولین مدارس ایران در آستارا ساخته شد. نیما یوشیج؛ پدر شعر نو فارسی در سال ۱۳۰۰ در این مدرسه تدریس می‌کرد. خسرو گلسرخی از مبارزان دوره حکومت پهلوی، محمود سراجی شاعر معاصر و حمید نطقی بنیان‌گذار و پدر روابط عمومی ایران، اشرف آقا حریری محقق و نویسنده آستارایی نیز دوران تحصیل را در این دبیرستان سپری کرده است. این موزه در حال حاضر به موزه تبدیل شده است.

مظفرالدین شاه قاجار در دوران سلطنت خود در محور آستارا به اردبیل جاده‌ای احداث کرد که به طرق مظفری معروف است.